trzymać

trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}cz. ndk VIIIa, trzymaćam, trzymaća, trzymaćają, trzymaćany {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'mając, ściskać coś w dłoni, ustach, dziobie itp., nie puszczać tego': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać łyżkę w ręce. Trzymać fajkę w ustach. Kot trzyma w zębach mysz. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'objąwszy ramionami, chwyciwszy za coś, nie pozwalać komuś oddalić się': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać kogoś w ramionach. Trzymać dziecko za rękę. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'stosując różne środki przymusu, nie pozwalać komuś na opuszczenie jakiegoś miejsca, zmuszać do pobytu gdzieś; więzić, przetrzymywać': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać kogoś w niewoli, w więzieniu. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'być przyczyną czyjegoś pozostawania gdzieś, uniemożliwiać komuś wyjście, wyjazd skądś; zatrzymywać': {{/stl_7}}{{stl_10}}Sprawy zawodowe trzymają go w stolicy. Obowiązki trzymają ją w domu. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'nadawszy czemuś jakąś pozycję, nie zmieniać jej; umiejscowiwszy coś gdzieś lub na czymś, pozostawiać w tym miejscu, położeniu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać ręce na biodrach. Trzymać ołówek za uchem. Trzymać kapelusz na głowie. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}6. {{/stl_12}}{{stl_7}}'przetrzymywać, przechowywać': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać mięso w zamrażarce. Trzymać biżuterię w szkatułce. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}7. {{/stl_12}}{{stl_7}}'pozostawiać, utrzymywać w jakimś stanie, w jakichś warunkach': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać garnek na małym ogniu. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}8. {{/stl_12}}{{stl_7}}'będąc dobrze, solidnie zamocowanym, naciągniętym, pozostawać w takiej pozycji (zwykle podtrzymując, wspierając, łącząc coś) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Szwy trzymają. Płot trzyma. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}9. {{/stl_12}}{{stl_7}}'będąc nałożonym na jakąś powierzchnię, ściśle do niej przylegać; o kleju: trwale, mocno łączyć, spajać coś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Farba, klej (dobrze, słabo) trzyma. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}10. {{/stl_12}}{{stl_7}}'być ściśle zamkniętym dzięki wytworzonemu wewnątrz podciśnieniu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Słoiki trzymają. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}11. {{/stl_12}}{{stl_7}}'nie zmniejszać się, nie ustawać, trwać': {{/stl_7}}{{stl_10}}Mróz trzyma. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}12. {{/stl_12}}{{stl_7}}'hodować coś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać świnię, króliki. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}13. {{/stl_12}}{{stl_7}}'pełnić, sprawować': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać straż, wartę. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}14. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'mieć kogoś na swoim utrzymaniu; zatrudniać kogoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać niańkę do dziecka. Trzyma u siebie siostrę męża.{{/stl_10}}{{stl_18}}ZOB. {{/stl_18}}{{stl_10}}łapać – złapać [chwytać – schwytać, trzymać] dwie sroki za ogon; mieć [trzymać] {{/stl_10}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}w garści {{/stl_7}}{{stl_22}}trzymać się 1. {{/stl_22}}{{stl_7}}'chwyciwszy ręką, rękami, nie puszczać kogoś lub czegoś; przyłożywszy rękę do czegoś, utrzymywać ją w takim położeniu; także: trzymać jeden drugiego': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać się uchwytów. Trzymać się za łokieć. Trzymać się za ręce. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'nadawszy ciału jakąś pozycję, nie zmieniać jej i pozostawać w jakiejś pozycji': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać się prosto. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wyglądać, czuć się stosunkowo młodo, zdrowo; nie poddawać się chorobom, starości; być w dobrej formie fizycznej': {{/stl_7}}{{stl_10}}Widziałem wczoraj moją nauczycielkę z liceum. Tyle lat minęło, a ona nadal świetnie się trzyma. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'pozostawać w jakimś stanie, położeniu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać się przy życiu. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'nie poddawać się, walczyć, stawiać opór': {{/stl_7}}{{stl_10}}Mimo zmasowanego ataku wroga, nasze oddziały wciąż się trzymają. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}6. {{/stl_12}}{{stl_7}}'nie załamywać się psychicznie, nie upadać na duchu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Wiem, że nie jest ci łatwo, ale musisz jakoś się trzymać. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}7. {{/stl_12}}{{stl_7}}'przestawać z kimś, być po czyjejś stronie, współpracować z kimś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymaj się mnie – ze mną nie zginiesz. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}8. {{/stl_12}}{{stl_7}}'być przytwierdzonym do czegoś, nie odpadać, nie odrywać się od czegoś, wspierać się na czymś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Poręcze schodów ledwie się trzymają. Szafka kuchenna trzyma się na hakach. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}9. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'stanowić całość, nie rozpadać, nie rozsypywać się': {{/stl_7}}{{stl_10}}Fryzura dobrze się trzyma. Choinka słabo się trzyma w ciepłym pokoju. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}10. {{/stl_12}}{{stl_7}}'trwać, nie zmieniając się; utrzymywać się': {{/stl_7}}{{stl_10}}Mrozy długo trzymały się w tym roku. Wysokie ceny wciąż się trzymają. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}11. {{/stl_12}}{{stl_7}}'nie zbaczać z drogi, zachowywać wyznaczony kierunek': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać się szlaku. Trzymać się prawej strony szosy. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}12. {{/stl_12}}{{stl_7}}'o zwierzętach: pozostawać w pobliżu czegoś; żyć, gnieździć się w jakimś miejscu; o roślinach: rosnąć gdzieś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Gołębie trzymają się terenów zaludnionych, zwłaszcza dużych miast. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}13. {{/stl_12}}{{stl_7}}'postępować według określonego planu, nie odstępować od pewnych zasad; przestrzegać czegoś, zachowywać coś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać się litery prawa. Trzymać się instrukcji, założeń programowych.{{/stl_10}}{{stl_18}}ZOB. {{/stl_18}}{{stl_10}}brać się [trzymać się, łapać się i in.] za boki ze śmiechu; pieniądze się {{/stl_10}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}nie trzymają; pozostawać – pozostać [trzymać się] w cieniu; stać [trzymać się] z boku [na uboczu]; żarty [psie figle, głupstwa i in.] trzymają się {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}do chrztu {{/stl_13}}{{stl_7}}'być komuś ojcem chrzestnym lub matką chrzestną (dziś używane głównie przez starszych; aluzja do praktykowanego dawniej trzymania chrzczonego niemowlęcia na rękach przez rodziców chrzestnych) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać do chrztu kilkoro dzieci. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}krótko {{/stl_13}}{{stl_7}}'utrzymywać kogoś w karności, w posłuszeństwie': {{/stl_7}}{{stl_10}}Rodzice trzymali go krótko. Jakby go nie trzymać krótko, wlazłby mi na głowę. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}na dystans [na odległość] {{/stl_13}}{{stl_7}}'odnosić się do kogoś chłodno, z rezerwą, nie pozwalać na poufałość': {{/stl_7}}{{stl_10}}Profesor zawsze trzymał swoich studentów na dystans. Trzymała swoich wielbicieli na odległość. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś, coś} {{/stl_8}}pod bronią {{/stl_13}}{{stl_7}}'utrzymywać żołnierzy w gotowości bojowej, przygotowanych do walki': {{/stl_7}}{{stl_10}}Cały garnizon trzymali pod bronią. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}pod kloszem {{/stl_13}}{{stl_7}}'chronić kogoś pieczołowicie przed kontaktem z otoczeniem, przed wpływami z zewnątrz': {{/stl_7}}{{stl_10}}Przez całe dzieciństwo trzymali syna pod kloszem. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}pod korcem {{/stl_13}}{{stl_7}}'ukrywać coś, trzymać w tajemnicy, nie dopuszczać do ujawnienia czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać pod korcem prawdę. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}pod suknem {{/stl_13}}{{stl_7}}to samo co schować {{/stl_7}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}pod sukno. {{/stl_7}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{czyjąś} {{/stl_8}}stronę {{/stl_13}}{{stl_7}}'popierać kogoś, być czyimś zwolennikiem, sojusznikiem': {{/stl_7}}{{stl_10}}Prawo powinno trzymać stronę słabszych i pokrzywdzonych. Trzymać w sporze stronę kolegi. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}w niepewności {{/stl_13}}{{stl_7}}'nie rozwiewać czyichś niepewności, obaw; pozwalać by kogoś dręczyła niepewność; nie tłumaczyć, nie wyjaśniać czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Jak długo będziecie trzymać mnie w niepewności? {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}w nieświadomości {{/stl_13}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'nie uświadamiać komuś czegoś; nie informować o czymś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Nie mogę ich dłużej trzymać w nieświadomości! {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}za mordę [pysk i syn.] {{/stl_13}}{{stl_7}}'rządzić kimś w sposób bezwzględny, brutalnymi metodami utrzymywać kogoś w posłuszeństwie, stosować wobec kogoś bezwzględny rygor': {{/stl_7}}{{stl_10}}Partia przez czterdzieści lat trzymała naród za mordę. Dowódca trzymał ich za pysk, twarz. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}trzymać {{/stl_13}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}za słowo {{/stl_13}}{{stl_7}}'pamiętać o czyjejś obietnicy, pilnować, czy przyrzeczenie zostanie wypełnione': {{/stl_7}}{{stl_10}}Oddam ci książkę w czwartek. – Trzymam cię za słowo. {{/stl_10}}